Choroby zatok przynosowych dzielimy na:
- ostre zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych
- alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa
- przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych
Dorośli zapadają na ostre zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych, tzw. katar od 2 do 5 razy w roku.
Dzieci w wieku szkolnym chorują nawet od 7 do 10 razy w roku.
Polskie standardy diagnostyki i leczenia zapaleń zatok przynosowych z 2013r:
Obecność dwóch lub więcej spośród 4 objawów chorobowych to jest:
- niedrożność nosa
- wyciek wydzieliny z nosa
- ból lub rozpieranie w obrębie twarzoczaszki
- zaburzenia lub utrata węchu
Czas trwania choroby:
- ostre zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych – czas trwania 12 tygodni
- alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa – sezonowo lub stale
- przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych – powyżej 12 tygodni
Etiologia zapaleń błony śluzowej nosa i zatok przynosowych:
- wirusowa
- bakteryjna
- alergiczna
Większo ść zapaleń błony śluzowej nosa i zatok przynosowych jest chorobą o wieloczynnikowej patofizjologii w tym głównie upośledzenia ruchomości rzęsek błony śluzowej, ograniczenia drożności kompleksów ujściowo-przewodowych zatok i upośledzenia wentylacji jam zatok przynosowych.
Proces zapalny prowadzi do nadmiernego wydzielania gęstego śluzu który zamyka ujścia zatok przynosowych oraz doprowadza do wzmocnienia przylegania wirusów do błony śluzowej. Konsekwencją tego jest zaburzenie funkcji oczyszczania nosa, (będącego naturalnym filtrem) z wirusów, bakterii, alergenów i innych antygenów, które namnażają się miejscowo prowadząc do pogłębienia procesów zapalnych oraz powikłań.
Leczenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych
- środki przeciwzapalne i obkurczające błonę śluzową nosa i ujść zatok przynosowych
- środki rozrzedzające zalegającą w jamach nosa i zatok przynosowych patologiczną wydzielinę
- środki przeciwbakteryjne zgodne z wymazem i antybiogramem bądź środki przeciwzapalne z grupy glikokortykosteroidów w przypadku obecności eozynofilii w wymazie z powierzchni błon śluzowych małżowin nosowych
Okres stosowania poszczególnych środków farmakologicznych określa się w oparciu o czas trwania objawów, stopień zaawansowania objawów oraz indywidualną reakcję chorego na zastosowane leczenie.
Powikłania
Nieleczone zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych lub nieprawidłowo leczone może doprowadzać do następujących powikłań objawiających się:
- obrzęk powiek, łzawienia
- przemieszczenia gałki ocznej
- podwójne widzenie
- zaburzenie ruchomości gałki ocznej
- pogorszenia ostrości wzroku
- silny jedno- lub obustronny ból głowy
- objawy zapalenia opon mózgowordzeniowych lub ogniskowe objawy neurologiczne
- zespół zatokowo oskrzelowych
- przewlekły kaszel, chrypka
- bóle uszu i niedosłuch (wysiękowe zapalenie ucha środkowego)
- zatkanie uszu, szumy uszne
- polipy nosa
- zaburzenia węchu, smaku
- bóle zębów
- wzmożona drażliwość, zaburzenia koncentracji
- objawy niedotlenienia
- ból nosa, ropień przegrody nosa
UWAGA! Zaburzenia drożności oddechowej nosa często występują w wyniku działań ubocznych przyjmowanych leków tj. leki antykoncepcyjne, hormonalna terapia zastępcza, leki przeciw tarczycowe, niektóre leki nasercowe, związki jodu, niektóre leki psychotropowe, alkohol.
