Chorzy z obturacyjnym bezdechem sennym oraz chrapaniem mają najczęściej zmiany w:
- obrębie nosa: skrzywienie przegrody nosa, przerost małżowin nosowych, polipy,
- obrębie gardła: powiększone migdałki podniebienne, powiększony język, wydłużone podniebienie miękkie,
- wady budowy twarzoczaszki np. mała, cofnięta żuchwa.
Odczuwają w ciągu dnia przemęczenie, podenerwowanie i drażliwość. Zaburzenie jest szczególnie niebezpieczne, jeśli powoduje niekontrolowane zasypianie w ciągu dnia. Zdarza się, że osoby dotknięte tym problemem zasypiają podczas prowadzenia pojazdów. Zwiększenie napięcia mięśni górnych dróg oddechowych i gwałtowne otwarcie się gardła podczas przebudzeń powodują wzmożoną wibracje tkanek miękkich, która objawia się bardzo głośnym chrapaniem w okresie przywrócenia oddechu. Dlatego każde przedłużające się zaburzenie snu wymaga zdiagnozowania przez specjalistę.
Spośród zaburzeń oddychania w czasie snu najbardziej niebezpieczny jest obturacyjny bezdech senny (ang. apnoea), przyczynia się bowiem do rozwoju nadciśnienia tętniczego, przerostu mięśnia sercowego, choroby wieńcowej, zbaurzeń rytmu serca, chorób naczyniopochodnych ośrodkowego układu nerwowego, niewydolności serca, a także zaburzeń metabolicznych.
Obturacyjny bezdech senny (OBS) charakteryzuje się powtarzającymi epizodami zapadania (bezdechy) lub zwężenia górnych dróg oddechowych (spłycenie oddychania) na poziomie gardła przy zachowanej, a w większości przypadków zwiększonej pracy mięśni oddechowych. Takie epizody najczęściej prowadzą do obniżenia utlenowania krwi tętniczej i zazwyczaj kończą się przebudzeniami ze snu, choć większość tych przebudzeń jest nieuświadomiona.
Zespół hipowentylacji sennej charakteryzuje się zmniejszeniem przepływu powietrza przez górne drogi oddechowe, mimo utrzymujących się oddechów, co powoduje spadek saturacji. Przyczyny tego zaburzenia są różne, m.in. otyłość, zniekształcenie klatki piersiowej (np. w znacznej kifoskoliozie), choroby nerwowo-mięśniowe (miastenia, dystrofia mięśniowa, stwardnienie zanikowe boczne), niedoczynność tarczycy.
Oddech Cheyne'a - Stokesa polega na cyklicznym narastaniu głębokości oddechu, a następnie jej zmniejszaniu aż do chwilowego ustania. Zaburzenie występuje przy zmniejszeniu pobudliwości ośrodka oddechowego. Przeważnie jest spowodowane zastoinową niewydolnością krążenia i często źle rokuje.
Przebudzenie związane z wysiłkiem oddechowym (RERA). Ten rodzaj zaburzeń oddychania cechuje się narastającą pracą mięśni oddechowych lub częściowym ograniczeniem przepływu powietrza (niespełniającym kryteriów bezdechu lub spłycenia oddychania przez co najmniej 10sekund, które prowadzą do przebudzenia. Zaburzenie można zdiagnozować mierząc ciśnienie przełykowe lub w jamie nosowej bądź w pletyzmografii indukcyjnej.
Bezdech częściej występuje u mężczyzn (3-7 proc.) niż u kobiet (2-5proc.) ze względu na inna budowę dróg oddechowych oraz ochronną rolę żeńskich hormonów. Zazwyczaj dotyczy mężczyzn w średnim wieku, często otyłych, którzy chrapią i czują się senni w ciągu dnia. U kobiet zaś bezdech zwykle zaczyna się pojawiać menopauzy. Zaobserwowano także, że na bezdech częściej cierpią osoby z problemami ze strony układu krążenia oraz układu nerwowego.
Objawy OBS
Nocne:
- chrapanie nawykowe,
- bezdechy,
- nykturia,
- zwiększona aktywność ruchowa i potliwość,
- przebudzenie w czasie snu,
- duszność, dławienie się w czasie snu,
- trudności z zaśnięciem, bezsenność,
- kołatanie serca,
- suchość w jamie ustnej i gardle,
- objawy refluksu żołądkowo-przełykowego, Dzienne:
- poranne zmęczenie,
- senność dzienna,
- zaburzenia pamięci i koncentracji,
- upośledzenie libido i impotencja,
- zaburzenia psychoemocjonalne,
- poranne bóle głowy.
Czynniki ryzyka OBS
- otyłość,
- obwód szyi ponad 43 cm (u mężczyzn),
- nieprawidłowości w budowie górnych dróg oddechowych i twarzoczaszki.
Pozostałe czynniki, które wpływają na wystąpienie lub nasilenie choroby:
- płeć – w grupie wiekowej poniżej 50. roku życia częstość występowania choroby jest 2-3 większa u mężczyzn; w podeszłym wieku (wpływ menopauzy u kobiet) częstość występowania choroby jest podobna u obydwu płci;
- wiek – częstość występowania OBS zwiększa się z wiekiem, ale najcięższe postacie choroby występują w najmłodszych grupach wiekowych mężczyzn i kobiet;
- czynniki genetyczne – rodzinne występowanie otyłości i/lub zaburzeń budowy i czynności górnych dróg oddechowych;
- alkohol;
- palenie tytoniu;
- leki uspokajające i nasenne;
- niedoczynność tarczycy;
- akromegalia.
