Najczęstsze objawy chorób krtani to chrypka, duszność, bóle krtani, kaszel.
Chrypka (raucedo, dysphonia) jest jednym z głównych objawów zmian chorobowych toczących się w krtani, przede wszystkim w obrębie fałdów głosowych. Występuje ona w najrozmaitszym nasileniu, poczynając od osłabienia głosu aż do zupełnego bezgłosu (aphonia).
Najlżejszym jej stopniem jest osłabienie głosu, którego powodem mogą być:
- znaczne wysiłki głosowe,
- nieżyty krtani,
- przewlekłe zapalenia gardła,
- zatok przynosowych,
- zaburzenia czynnościowe mięśni krtani (niedowład mięśnia głosowego),
- choroby ogólnoustrojowe (choroby tarczycy, cukrzyca, refluks żołądkowo – przełykowy, i inne).
Chrypka jest przeważnie wyrazem zmian chorobowych toczących się w samym więzadle głosowym i powodujących upośledzenie jego czynności. Chrypka towarzyszy wszystkim zapaleniom krtani zarówno ostrym, jak i przewlekłym, guzom i niedowładom mięśni krtaniowych.
Zupełny brak głosu, czyli bezgłos (aphonia), występuje w przypadkach daleko posuniętych zmian anatomicznych lub czynnościowych krtani. Bezgłos występuje również w chorobach o podłożu psychogennym. Do zaburzeń głosu należy także dwugłos (diphonia) spotykany w przypadkach: opóźnionej mutacji, guzkach śpiewaczych i małych polipach umiejscowionych na więzadłach głosowych oraz w przypadkach porażeń nerwu krtaniowego wstecznego.
Duszność krtaniowa (dyspnoe) jest spowodowana zwężeniem krtani w wyniku procesów chorobowych toczących się w jej obrębie lub w obrębie narządów sąsiadujących.
Zwężenia krtani najczęściej spowodowane są przez:
- Guzy krtani i tchawicy
- Porażenia nerwów krtaniowych wstecznych
- Ciała obce
- Ostre stany zapalne krtani
- Krwiaki pourazowe
- Złamania chrząstek krtani
- Zapalenia lub obrzęki narządów sąsiadujących (węzły chłonne, guzy śródpiersia, wole tarczycowe, zwapnienia aorty i inne).
Duszność krtaniową można podzielić na duszność wdechową i wydechową. Dla duszności krtaniowej charakterystyczny jest tzw. świst zwężeniowy (stridor laryngealis).
Ból krtani jest częstym zjawiskiem w chorobach krtani, towarzyszy on zapaleniom:
- ostrym: ostry nieżyt krtani, ropowice krtani i najbliższego jej otoczenia, urazy krtani, zapalenie ostre stawów pierścienno – nalewkowych.
- przewlekłym: przewlekłe zapalenia krtani, gruźlica i inne.
Ból krtani może być tak silny, że chory odmawia przyjmowania wszelkich pokarmów. Ból krtani może mieć charakter promieniujący od ucha do kręgosłupa. Poza bólem w krtani należy jeszcze wymienić uczucie łechtania, drapania, zasychania i przeszkody zmuszające chorych do częstego chrząkania.
Kaszel jest również częstym objawem w chorobach krtani i tchawicy. Błona śluzowa tych narządów jest bardzo wrażliwa na podrażnienia; zwłaszcza na podrażnienia spoidła tylnego i więzadeł głosowych oraz tchawicy w miejscu jej rozwidlenia wywołują gwałtowne napady kaszlu. Kaszel może być głośny i dźwięczny lub ochrypły, szczekający, krótki i suchy w początkowym okresie ostrych zapaleń krtani, w ostrych obrzękach krtani. Charakterystyczny „szczekający” kaszel jest najczęściej objawem choroby krtani.
Schorzenia krtani są bardzo różnorodne, od banalnych podrażnień poprzez choroby alergiczne i zapalne, aż do chorób nowotworowych. Ponadto wiele chorób ogólnoustrojowych takich jak cukrzyca, choroby tarczycy, choroby płuc, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, często dają objawy ze strony krtani, w postaci chrypki, kaszlu lub/i duszności. Dlatego też bardzo istotna jest szczegółowa diagnostyka chrypki, kaszlu lub/i duszności , w której najważniejsze jest badanie endoskopowe przy pomocy laryngoskopu lupowego lub laryngostroboskopu.
Aktualnie badanie krtani przeprowadzane jest za pomocą laryngoskopu lupowego lub laryngostroboskopu. Jest to metoda niezwykle dokładna, pozwalająca na szczegółową ocenę budowy i czynności krtani. Badanie przeprowadzane jest w pozycji siedzącej, na czczo lub po minimum dwu godzinnej przerwie od ostatniego posiłku. Do badania wymagane jest wyjęcie ewentualnych protez zębowych. Do jamy ustnej wprowadzany jest sztywny laryngoskop o średnicy 0,8 cm, w tym czasie pacjent proszony jest o fonację głosek a, e, y celem oceny pracy fałdów głosowych i ich morfologii. W trakcie badania obraz krtani nagrywany jest w komputerze. Po zakończonym badaniu nagrania są odtwarzane, i omawiane z pacjentem. Istnieje możliwość wydruku zarejestrowanych obrazów jak również nagrania na nośnikach (płyty CD, pendrive). Rejestracja badań stanowi ogromne ułatwienie zarówno dla lekarza jak i pacjenta w przypadku konieczności dłuższego leczenia i obserwacji zachodzących zmian w zakresie narządu głosu. Badanie jest krótkotrwałe, wymaga niewielkiej współpracy ze strony pacjenta, jest nie obciążające, jedynym dyskomfortem towarzyszącym temu badaniu jest odruch wymiotny. Istnienie tego odruchu jest bardzo zmienne osobniczo. W uzasadnionych przypadkach (silne odruchy wymiotne) badanie wymaga znieczulenia miejscowego gardła przy pomocy Lignocainy w aerozolu.
